Konu : Atatürk Üniversitesi
--------------------------------------------------------------------------------
Atatürk Üniversitesi`nin tarihçesi Türkiye Cumhuriyeti`nin önemli rüyalarından birinin gerçekleşmesidir. Cumhuriyet`in kurucusu Mustafa Kemal Atatürk 1 Kasım 1937 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi`nde yasama yılını açış konuşmasında Doğu Anadolu`da büyük bir üniversite kurmanın gereğini ifade ederek, bu husustaki çalışmaları başlatma talimatı vermiştir. Atatürk`ün ölümünün ardından bu çalışmalara 12 yıl ara verildikten sonra konu,1950 yılında tekrar gündeme getirildi. 1951 yılında oluşturulan bir komisyon Doğu Üniversitesi`nin Erzurum`da kurulmasını önerdi. 1954 yılında çıkarılan 6373 Sayılı Kanunla bu üniversitenin adının Atatürk Üniversitesi olması kararlaştırıldı. Aynı yıl Amerika Birleşik Devletleri A.I.D. (USAID) teşkilatı aracılığı sonucu Atatürk üniversitesi Nebraska Üniversitesi ile eşleştirilmiştir ve işbirliği anlaşması imzalanmıştır. Nebraska Üniversitesi Türkiye delegasyonu tarafından 1 Kasım 1954 de Atatürk Üniversitenin gelişmesi hakkında rapor hazırlamıştır. Delegasyon ilk olarak Ziraat, Fen Edebiyat, Mühendislik ve Mimarlık bölümlerinin açılmasında ve gerek duyuldukca ilave bölümlerin açılmasında hem fikir olmuştur.
Neden Atatürk Üniversitesi?
İki üniversite arasındaki ilişki fakülteler arasında karşılıklı yararlı fikirlerin alınıp verilmesi fikrini taşımaktadır. Nebraska ve Türkiyenin doğusu bir çok ortak yanlara sahiptir. Her iki bölge de farklı tahıl ve hayvancılık gibi ziraat ekonomisine bağımlıdır. Nebraska, Türkiyenin doğusu gibi gıda yöntem endüstrileri ve sulamalı ziraate bağlı potansiyel problemlere hitabetmeye yönelmiştir. Türkiye?de ki araştırmacılar Türkiyenin doğu bölgesinin ziraat ekonomisinin geliştirilmesi problemini aşabilme ile karşı karşıya kalmışlardır. Buna benzer olarak, Nebraska araştırmacıları da ziraata bağlı ekonominin uygulanabilirliğini sürdürmek ile karşı karşıyaydı. Her iki üniversite, Türkiye ve Nebraskanın tam ekonomik potansiyellerine ulaşabilmek için iyi eğitilmiş ve eğitimli genç bilimcilere, öğretmenlere ve işletmeci idarecilere olan gerekliliğine cevap vermek zorundaydılar.
Atatürk üniversitesinin genç öğretim üyeleri Birleşik Devletlerde farklı araştırmalar yapma olanağını sunan kardeş üniversitenin teknik ve akademik tecrübelerinden yararlanmıştır. Üniversitenin kuruluş tarihi olan 1957 den itibaren 14 yıl boyunca maddi olarak USAID tarafından karşılanan 50 adet uzun-dönem görev kadrosu Nebraska personeli tarafından doldurulmuştur. Fakültedeki kadrolar 1968?e kadar Türk personeli tarafından doldurulmuş ve Atatürk Üniversitenin gelişmesine çok zaman ayıran Nebraska personeli açısından Üniversitenin tam bir Türk kurumu olarak olgunlaşması için gitme zamanı gelmişti.
Üniversite Akademik Birimleri ve Sayıları
Atatürk Üniversitesi 17 fakülte, 5 yüksek okul, 15 meslek yüksek okulu, 6 enstitü ve 16 araştırma merkezinden oluşmaktadır.
Fakülteler: Ziraat Fakültesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, İktisadi ve İdarî Bilimler Fakültesi, Tıp Fakültesi, Diş Hekimliği Fakültesi, Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi, Mühendislik Fakültesi, İlahiyat Fakültesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, İletişim Fakültesi, Eczacılık Fakültesi, Veteriner Fakültesi.
Ağrı Eğitim Fakültesi, Bayburt Eğitim Fakültesi, Erzincan Hukuk Fakültesi, Erzincan Eğitim Fakültesi, Erzincan Fen-Edebiyat Fakültesi.
Yüksek Okullar: Hemşirelik Yüksek Okulu, Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu, Erzurum Sağlık Yüksek Okulu, Erzincan Sağlık Yüksek Okulu, Ağrı Sağlık Yüksek Okulu.
Meslek Yüksek Okulları: Erzurum Meslek Yüksek Okulu, Erzurum Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu, Ağrı Meslek Yüksek Okulu, Aşkale Meslek Yüksek Okulu, Bayburt Meslek Yüksek Okulu, Erzincan İlahiyat Meslek Yüksek Okulu, Erzincan Meslek Yüksek Okulu, Hınıs Meslek Yüksek Okulu, İspir Hamza Polat Meslek Yüksek Okulu, Kelkit Aydın Doğan Meslek Yüksek Okulu, Narman Meslek Yüksek Okulu, Oltu Meslek Yüksek Okulu, Pasinler Meslek Yüksek Okulu, Refahiye Meslek Yüksek Okulu ve Tercan Meslek Yüksek Okulu.
Enstitüler: Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Fen Bilimleri Enstitüsü, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiyat Araştırma Enstitüsü.
Araştırma Merkezleri ve Kuruluş Yılları: Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi (1978), Çevre Sorunları Araştırma Merkezi (1978), Bilgisayar Bilimleri Araştırma ve Uygulama Merkezi (1997), Üniversite-Sanayi İşbirliği Geliştirme Merkezi (1988), Deprem Araştırma Merkezi (1989), Avrupa Birliği İlişkileri Araştırma Merkezi (1989), Dil Eğitimi Öğretimi Uygulama ve Araştırma Merkezi (1993), Biyoteknoloji Araştırma Merkezi (1995), Deneysel Tıp Uygulama ve Araştırma Merkezi (1996), Tıbbî Aromatik Bitki ve İlaç Araştırma Merkezi (1998), Türk - Ermeni İlişkileri Araştırma Merkezi (2000), Stratejik Araştırmalar Merkezi (2002), Girişimcilik Araştırma ve Uygulama Merkezi (2005), Halıcılık Eğitim Merkezi (1962), Organ Nakli Eğitim Araştırma ve Uygulama Merkezi (2005), Türk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi (2005), İbrahim Hakkı Araştırma Merkezi (1993).
Öğrenci Sayısı ve Dağılımı
Atatürk Üniversitesi, 2005-2006 öğretim yılı itibariyle 41.613 öğrenciye eğitim vermektedir. 1958 yılında Ziraat ve Fen-Edebiyat Fakülteleriyle kurulan Üniversitenin, yıllık periyotlara göre incelendiğinde, yeni fakülteler, yüksek okullar ve meslek yüksek okullarının açılmasıyla öğrenci sayısının arttığı görülmektedir. Lisans öğrencilerinin sayısındaki bu artışa paralel olarak lisansüstü öğrenci sayısında da artış gözlenmektedir. Enstitüler bazında bir inceleme yapıldığında ise Fen Bilimleri ve Sosyal Bilimler Enstitüsünde öğrenci sayılarının arttığı görülmektedir (EK? 3).
Atatürk Üniversitesi günümüzde şehirin en önemli kaynaklarından biridir. Kuruluşundan bu yana doğu bölgesinde eğitimsel ve kültürel temsilcilik görevi yapmıştır.
Bu meşaleyi yakmak için büyük coşku, heyecan ve gayret gösterenleri şükranla anıyoruz:
Cumhurbaşkanlarımız: Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK
Celal BAYAR
Başbakan : Adnan MENDERES
Milli Eğitim Bakanları: Tevfik İLERİ
Prof. Rıfkı Salim BURÇAK
Celal YARDIMCI
Nebraska Üniversitesi Rektörü: Professor Clifford M. HARDIN
Ve bütün Atatürk Üniversitesinin yerleşkesi için sembolik fiyatlarla arazilerini veren veya bağışta bulunan, Erzurumlular ile katkıları olan tüm kişi, kurum ve kuruluşlar.
Üniversitenin İlkeleri
Atatürk Üniversitesinin kurumsal kimliği şu değer ve ilkelerden oluşur: Bilimsellik, yaratıcı düşünme ve yeniliğe açık olma, ulusal ve evrensel değerlere bağlılık, Türkçeyi doğru ve güzel kullanma, katılımcılık ve paylaşımcılık, şeffaflık, adalet ve özgürlükten yana olma, liyakate değer verme, emeğe saygı gösterme ve başarıyı takdir etme, şikayet etmek yerine çözüm üretme ve uygulama, yaşam boyu öğrenme, eğitimde teori kadar uygulamaya da önem verme; toplumsal, kültürel, çevresel ve sanatsal duyarlılık, toplam kalite yönetimi felsefesini benimseme, kaynakları etkin kullanma, sürekli ilerlemeyi ve yeniliği teşvik etme, insan haklarına ve düşünce farklılıklarına saygılı olma, iyi yönetişim anlayışını benimseme ve uygulama.
Öz Görev (Misyon):
Atatürk Üniversitesi; bölgesel ve ulusal düzeyde sürdürülebilir kalkınmaya katkıda bulunan, analiz ve sentez yapabilen, öğrendiğini uygulayabilen, sonuçlarını değerlendirebilen; iletişim, takım çalışması ve liderlik becerilerine sahip mezunları ve sorun çözebilen, uluslar arası düzeyde bilgi ve teknoloji üreten, öğretme ve öğrenme coşkusuna sahip çalışanları ile ürettiği bilgi ve hizmeti toplumun yararına sunmayı öz görev olarak benimsemiştir.
Atatürk Üniversitesinin öz ülküsü (vizyon) ise; ?verdiği eğitimin, ürettiği bilgi ve teknolojinin, sunduğu hizmetlerin dünyada öncelikli olarak talep edildiği bir üniversite olmaktır?.
3.1.2 Kurumun Yerel, Bölgesel, Ulusal ve Uluslar Arası Konumu
Bugün 77 üniversitesi bulunan Türkiye Cumhuriyeti?nin altıncı üniversitesi olarak kurulup Ziraat ve Fen-Edebiyat Fakülteleri ile eğitime başlayan Atatürk Üniversitesi, bölgenin tarım ve hayvancılık alanlarında kalkınmasına, toplumsal ve bilimsel gelişmesine katkıda bulunmayı amaçlamıştır.
Atatürk Üniversitesi, eğitim, araştırma, kültür ve sanat etkinliklerini yürütürken hem ulusal ve uluslar arası eğilimleri ile gelişmeleri dikkate almakta hem de bir bölge üniversitesi olma sorumluluğuyla, ürettiği bilgiyi ve deneyimlerini yerel ve bölgesel hizmetlerde kullanmaya çalışmaktadır. Yani Atatürk Üniversitesi; yaşam kalitesini artırabilmek için toplumun ihtiyaç duyduğu alanlarda verdiği sağlık, yaygın eğitim, danışmanlık, toplumsal kalkınma projeleri gibi hizmetlerle yerel ve bölgesel; lisans/lisansüstü eğitimi, sosyal, kültürel, sanatsal etkinlikleri ve ürettiği bilgi/teknoloji ile de ulusal ve uluslar arası konuma sahiptir.
Yerel ve bölgesel düzeyde sosyal sorumluluk taşıyan Üniversite, sürdürülebilir kalkınmaya katkıda bulunmayı öncelikli hedef olarak benimsemiştir. Örneğin Bölgenin en önemli gelir kaynaklarının tarım ve hayvancılık olduğu gerçeğinin bilincinde olarak Ziraat Fakültesi ve sonradan kurulan Veteriner Fakültesi aracılığıyla toplumun ilgili kesimiyle işbirliği yapmaya ve onlara bu alanlarda sürekli hizmet vermeye çalışmaktadır. Özellikle bitkisel üretim ve hayvancılığın geliştirilmesine yönelik araştırma ve uygulamalarla verimliliğin artırılmasına katkı sağlamış; tarımsal yan sanayinin kurulmasında, geliştirilmesinde ve nitelikli eleman yetiştirilmesinde etkili bir rol oynamıştır. Ayrıca yatırıma uygun endüstriyel alanlarda da gerekli danışmanlık hizmetleri vermektedir.
Atatürk Üniversitesi, bölgede bulunan Yüzüncü Yıl (Van) ve Kafkas (Kars) Üniversitelerinin kuruluş aşamalarında katkıda bulunmuştur. Üniversitede yetişmiş bir çok öğretim üyesi, ülkemizin diğer üniversitelerinde idarî ve akademik kadrolarda görev yapmaktadır. Ayrıca Türkiye Cumhuriyeti yönetim tarihinin değişik dönemlerinde yüksek kademelerde görev almış bir çok kişiyi yetiştirmiştir.
Üniversitemiz çok sayıda ABD ve Avrupa üniversiteleri ile işbirliği anlaşmaları yapmıştır.
Ayrıca coğrafî konumu itibariyle Türk Cumhuriyetlerindeki üniversiteler ile yakın ilişkilerini sürdürmektedir. Yakın zamanda da Gürcistan ve Tayvan üniversiteleri ile de işbirliği anlaşmaları yapılmıştır. Ek olarak, Üniversitemiz Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı ve BTC Konsorsiyumu başta olmak üzere bir çok uluslar arası kuruluşlarla da işbirliği halindedir.
3.1.3 Öğretim, Araştırma ve Diğer Hizmetler Arasında Denge
Atatürk Üniversitesi; eğitim, araştırma ve toplumsal hizmetleri birbirleri ile yakından ilişkili alanlar olarak değerlendirmekte, bu üç alanı da eşit düzeyde önemli görmektedir. Ancak ülkemizde genç nüfusun, dolayısıyla yüksek öğretime olan talebin fazlalığı buna karşılık üniversite sayısının yetersizliği Atatürk Üniversitesini de etkilemekte ve öğrenci yoğunluğunun artmasına yol açmaktadır. Bu koşullar Üniversitenin eğitim odaklı olmasını zorunlu kılmaktadır.
Atatürk Üniversitesi, bölgesel kalkınmaya yönelik çalışmalara da önem vermektedir. Bu bağlamda sağlık, eğitim, tarım ve hayvancılık, çevre, değişik ölçekteki endüstriyel alanlar, turistik, kültürel ve edebi zenginliklerin ortaya çıkarılması konularında toplumsal katkı yapmaktadır. Ayrıca meslek yüksek okullarında ara eleman yetiştirilmesine yönelik uygulamalı eğitim verilmektedir.
3.1.4. Akademik Öncelikler
Atatürk Üniversitesi, 17 fakülte, 5 yüksek okul ve 15 meslek yüksek okulunda eğitim vermektedir. Bu akademik birimlerde çok sayıda farklı program bulunmaktadır (EK2). Örneğin, Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesinde 22 farklı öğretmenlik programı, Fen-Edebiyat Fakültesinde ise 18 program bulunmaktır. Bu akademik birimler amaçlarına yönelik eğitim etkinliklerini sürdürmektedir. Eğitim etkinliklerinde yükselen eğilimler dikkate alınmaktadır. Bu doğrultuda Üniversite yönetimi, 2002 yılında öğrenci merkezli eğitim anlayışıyla hazırlanan Lisans Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliğini yürürlüğe koymuştur. Bununla Üniversite, tüm programlarda eğitimin niteliğini yükseltmeyi, disiplinler arası bir anlayışı kazandırmayı amaçlamakta, araştırma etkinliklerinde de disiplinler arası çalışmayı özendirmektedir.
Atatürk Üniversitesi, eğitim etkinliklerinin yanı sıra bilimsel araştırmalar yapılmasına da büyük önem vermektedir. Sağlık, fen ve mühendislik alanlarında fiziksel alt yapı, teknolojik donanım ve araştırmacı niteliği ve niceliği açısından gelişmiş düzeydedir. Örneğin biyoteknoloji, gıda teknolojisi, malzeme bilimi, fizik, kimya alanlarındaki araştırmalar dikkat çekici düzeydedir. Üniversite sosyal bilimlerde özellikle arkeoloji, sanat tarihi, Türkoloji gibi alanlarda ulusal ve uluslar arası düzeyde çalışmalar yapmaktadır.
Araştırma konularının seçiminde, araştırmaların planlanmasında ve yapılmasında öğretim elemanları özgür olmakla birlikte hazırlanan projeler, bilimsel özgünlük, yapılabilirlik ve yaygın etki açısından değerlendirilerek desteklenmektedir. Ancak Üniversite bünyesinde bulunan araştırma merkezlerinde belirli konulara yönelik araştırmalar da özendirilmektedir.
3.1.5. Tercih Edilen Öğretim Yaklaşımları
Üniversitede öğretim, ağırlıklı olarak sunum yöntemiyle yapılmaktadır. Bu yöntemin tercih edilmesinde; sınıflardaki öğrenci sayısının fazlalığı, sınıflardaki yerleşim düzeni ile öğretim elemanlarının geleneksel ders işleme anlayışını sürdürme eğilimleri önemli etkenler olarak değerlendirilebilir. Ancak, son zamanlarda fiziksel alt yapıdaki iyileştirmeler, öğretim ve sınav yönetmeliğinde yapılan değişiklikler, öğretim yaklaşımlarıyla ilgili seminer ve çalıştaylar, öğrenci beklentilerinin artması gibi etkenlerle öğrenci merkezli öğretim yaklaşımları da önemli ölçüde kullanılmaya başlanmıştır. Bu bağlamda proje, tartışma, örnek olay, işbirliğine dayalı öğrenme, teknik geziler, laboratuar gibi öğretim teknikleri uygulanmaktadır. Üniversite, öğretim elemanlarını, öğrenci merkezli öğretim yaklaşımlarını daha fazla kullanmaları yönünde özendirmektedir. Bu amaçla, öğrencilerin ve öğretim elemanlarının yararlanabileceği internet ve kütüphane olanakları artırılmıştır. Ayrıca öğrencilere bölgedeki ve ülkedeki kurum ve kuruluşlarda uygulama yapma olanakları sağlanmaktadır.
3.1.6 Merkeziyetçiliğin ve Yetki Paylaşımının Derecesi
Yönetim açısından yetki paylaşımı kurullarla yapılmaktadır. Eğitim ile ilgili karar süreçlerinde ana bilim dalı/bölüm akademik kurulları, fakülte/yüksek okul/enstitü kurulları, ve Üniversite Senatosu etkilidir. Örneğin lisans öğrenci kontenjanlarının belirlenmesi, ana bilim dalı/bölüm akademik kurullarının önerisi, fakülte/yüksek okul kurullarının teklifi, üniversite senatosunun uygun görmesi ve YÖK?ün onaylaması ile gerçekleşmektedir. Ancak YÖK, üniversite senatosunun belirlediği öğrenci kontenjanlarını değiştirme yetkisine sahiptir. Lisansüstü öğrenci kontenjanlarının belirlenmesi ise ana bilim dalı/bölüm akademik kurullarının önerisi, enstitü kurulunun teklifi ve Üniversite Senatosunun uygun görmesi ile gerçekleşir. Lisansüstü öğrencilerin kabulünde ise mezuniyet notu ve Lisansüstü Eğitim Sınavından (LES) alınan notlar belirleyici olmaktadır.
Üniversite Yönetim Kurulu ve fakülte/yüksekokul/enstitü yönetim kurulları, idarî konularla ilgili karar almada yetkilidir. Ancak malî konularda çok sınırlı bir özerkliğe sahiptir. Bu kurullarda her akademik seviyeden öğretim üyeleri bulunmaktadır.
Atatürk Üniversitesinde eğitim etkinlikleri ve bilimsel çalışmalar, öğretim üyelerinin iradesi ve birim akademik kurullarının kararı ile gerçekleşmektedir. Öğretim elemanları, ders öğretim sürecinde izledikleri öğretim modelleri, stratejileri, yöntem ve tekniklerini seçme ve bunları uygulama konusunda yetkilidirler. Lisansüstü çalışmaların sürdürülmesinde kurulların etkin bir şekilde çalıştığı söylenebilir. Örneğin, tez konularının seçimi, öğrenci ve danışman öğretim elemanının ortak kararı, danışmanın teklifi, ilgili enstitünün uygun görmesi ile gerçekleşmektedir. Aynı şekilde öğretim elemanları kendi çalışma konularının belirlenmesinde özgür olup, araştırma konularını seçerken daha çok çalıştıkları birimin öz görevine uygun olmasına özen göstermekte (örneğin, eğitim fakültesi öğretim elemanları daha çok eğitim sorunlarıyla ilgili çalışmalar) ya da bölgesel, ulusal ve uluslar arası sorunlara çözüm bulma amacına yönelik araştırmalar yapmaktadırlar.
Akademik birimlerde her öğretim dönemi/yılı sonunda tüm öğretim elemanlarının katılımıyla Akademik Kurullar yapılmakta; bu kurullarda, öğretim dönemi/yılı eğitim ve araştırma etkinlikleri bakımından değerlendirilmekte ve gelecek döneme/yıla yönelik planlar tartışılmaktadır.
Ülkemizin diğer üniversitelerinde olduğu gibi Atatürk Üniversitesinde de kanun ve yönetmelikler gereği idarî ve akademik personelin özlük hakları ile bütçe tahsisi ve kullanımı konusunda merkeziyetçi bir yapı bulunmaktadır.
Atatürk Üniversitesinin Coğrafi Konumu
Atatürk Üniversitesi merkez yerleşkesi, ülkemizin Doğu Anadolu Bölgesi?nin kuzey kesiminde bulunan ve bölgenin en büyük şehri olan 402.000 merkez nüfuslu Erzurum?da bulunmaktadır. Merkez yerleşkenin deniz seviyesinden yüksekliği ortalama 1850 metredir
Yaklaşık 33.000 dekar açık ve kapalı alana sahip olan Üniversitenin, komşu il ve ilçelerde de fakülte ve yüksek okul yerleşkeleri bulunmaktadır. Erzurum merkez yerleşkesinde 11 fakülte, 2 yüksek okul ve 1 meslek yüksek okulu; merkez yerleşke dışında Erzurum il merkezinde 1 fakülte, 1 yüksek okul ve 1 meslek yüksek okulu; Erzurum Pasinler, Oltu, Hınıs, Narman, İspir ve Aşkale ilçelerinde birer meslek yüksek okulu; Ağrı il merkezinde 1 Fakülte, 1 yüksek okul ve 1 meslek yüksek okulu; Bayburt il merkezinde 1 Fakülte ile 1 meslek yüksek okulu; Erzincan il merkezinde 3 fakülte, 1 yüksek okul ve 2 meslek yüksek okulu; Erzincan ili Tercan ve Refahiye ilçelerinde birer meslek yüksek okulu; Gümüşhane ili Kelkit ilçesinde 1 meslek yüksek okulu bulunmaktadır
Kalite Yönetimi ve Kalite İzleme
Kurumun kalite anlayışı; kalite kültürünün oluşturulması, kişisel ve akademik gelişim, sürekli iyileştirme gibi toplam kalite yönetimi esaslarına dayanmaktadır. Üniversite kalite çalışmalarını 2000-2001 eğitim yılından itibaren pilot alan olarak seçtiği sosyal bilimlerde Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi, fen bilimlerinde ise Mühendislik Fakültesinde başlatmıştır. Bu çerçevede adı geçen birimlerde akreditasyon birimlerinin kurulması, öğretim elemanlarından ve öğrencilerden ayrı ayrı kalite çemberleri oluşturulması, kalite yürütme kurullarının kurulması, görev tanımlarının yapılması, eğitim standartlarının belirlenmesi, kalite çalışmalarını yürüten ve sorumlu olan dekan yardımcılarının görevlendirilmesi, veri toplama kaynaklarından biri olan dilek ve öneri kutularının işlevsel olarak kullanılması, öğrencilere ve öğretim elemanlarına fakülteyi değerlendirme anketlerinin uygulanması, öğretim sürecinin öğretim elemanı tarafından değerlendirildiği kişisel faaliyet raporlarının yönetime sunulması ve değerlendirilmesi vb. kalite güvencesi çalışmaları yapılmıştır. Bu deneyimlerden elde edilen veriler ışığında çalışmaların bütün birimlerde yaygınlaştırılması hedeflenmektedir. Bu amaçla Rektörlük bünyesinde Toplam Kalite Yönetim Biriminin kurulması planlanmıştır. Bu bağlamda tüm paydaşlardan geribildirim alınarak Stratejik Plan hazırlanmaktadır.
Üniversite, kalite izleme birimlerinin/kurullarının oluşturulması ve kalite izleme standartlarının belirlenmesinin gerektiğine inanmaktadır. Bu amaçla bazı birimlerde akademik ve idarî personelin, öğrencilerin ve diğer paydaşların toplam kalite yönetimine katılmaları için bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmalarına başlanmış olup bu çalışmaların kurum geneline yaygınlaştırılması hedeflenmektedir.
Ayrıca 20 Eylül 2005 tarihinde Resmî Gazetede yayınlanan ?Yüksek Öğretim Kurumlarında Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Yönetmeliği? ile YÖK Başkanlığı, üniversitelerde kalite iyileştirme çalışmalarını başlatmıştır.
Bu bağlamda;
· Öğretim etkinlikleri ile ilgili kalite güvencesini oluşturmaya yönelik olarak; akademik dönem/yıl sonunda yapılan öğretim süreci değerlendirme anketleri, her dönem başında hazırlanan öğretim elemanı ders yükü formları, akademik yıl boyunca öğrencilerle ve öğretim elemanlarıyla sürekli olarak yapılan yüz yüze görüşmeler, yine akademik yıl boyunca öğretim elemanları tarafından sürdürülen danışmanlık hizmetleri, bazı birimlerdeki mezunları izleme anketleri, öğretim elemanları ve öğrencilerin fakülteyi değerlendirme anketleri düzenli aralıklarla yapılmaktadır.
· Araştırma etkinlikleri ile ilgili kalite güvencesini oluşturmaya yönelik olarak; Akademik dönem/yıl sonunda yapılan ulusal ve uluslar arası yayın, bildiri gibi çalışmaları ve bu çalışmalara yapılan atıfları kapsayan akademik etkinlik raporları (Kişisel Akademik Etkinlik Raporu, Program/Bölüm Akademik Etkinlik Raporu ve Fakülte/Yüksek Okul Akademik Etkinlik Raporu), yönetmeliğe uygun olarak yapılan bilimsel araştırma projeleri değerlendirme ve izleme raporları, doktora tez izleme komiteleri vasıtasıyla kalite izleme çalışmaları sürdürülmektedir. Ayrıca etik değerleri toplam kalitenin bir parçası olarak değerlendiren Üniversite, akademik birimlerinde yapılan bilimsel araştırma, yayın, eğitim-öğretim ve sağlık hizmetleri uygulamaları gibi etkinliklerle birimler ve kişiler arası ilişkilerde etik ilkelere uyulmasını sağlamak amacıyla Atatürk Üniversitesi Etik Kurulunu oluşturmuştur.
· Atatürk Üniversitesi, uluslar arası endekslerce taranan bilimsel dergilerdeki yayın sayısı sıralamasında Türkiye Üniversiteleri arasında hızla yükselmiştir. 2000?li yıllara kadar yirmili sıralarda bulunurken 2001?de on birinci, 2002?de yedinci, 2003?te beşinci, 2004 ve 2005?te sekizinci sırada yer almıştır (EK ?21). Yayın sayısındaki bu artış, kalite izleme çalışmalarının yanı sıra Üniversitenin kütüphane kaynaklarının zenginleştirilmesi, internet alt yapısının iyileştirilmesi, online veri tabanlarının artırılması (2001?de 1, 2002?de 2, 2003?te 21, 2004?te 27, 2005?te 35), akademik personel için atama ve yükseltme kriterlerinin belirlenmesi ve daha fazla proje desteği sağlayan genel iyileştirme sürecinin doğrudan bir sonucudur. Bu durum Üniversitenin uluslar arası bilime katkısı ve kendisini yenilemesi açısından önemli bir göstergedir.
· Öğrenci performansı ile ilgili kalite güvencesini oluşturmaya yönelik olarak; her akademik dönem sonunda bütün birimlerde öğrenci başarı ve mezuniyet durumlarının analizi yapılmakta, ?onur? ve ?yüksek onur? öğrenci derecelendirme sistemi uygulanmakta, ikinci öğretimde başarı sıralamasında yüzde ona giren öğrencilerin öğretim katkı payları birinci öğretim katkı payı düzeyine getirilmektedir. Değiştirilen Lisans Eğitim-Öğretim Sınav Yönetmeliği ile öğrencilerin başarı ortalamasının arttığı görülmektedir (EK?22). Ayrıca bilimsel, sosyal, kültürel ve sportif etkinliklerle öğrencilerin performanslarının artmasına yardımcı olan 44 öğrenci kulübü vardır (EK?23). Öğrenciler bilimsel etkinliklerle beraber sosyal, kültürel ve sportif alanlarda da başarı göstermiş, ulusal düzeyde çeşitli ödüller almışlardır .
· İdarî süreçler ile ilgili kalite güvencesini oluşturmaya yönelik olarak; yasal denetleme süreçlerinin yanı sıra Üniversiteyi ilgilendiren yargı kararları da değerlendirilmekte, idarî birimlerde görev tanımları yapılmakta, akademik ve idarî personelin performans değerlendirmeleri ilgili birim yöneticileri tarafından her yıl sonunda yapılmaktadır.
· Girişimcilik faaliyetleri ile ilgili kalite güvencesini oluşturmaya yönelik olarak; Üniversitenin bünyesinde bulunan Girişimcilik Merkezi, yeni yatırım fikirleri konularında bir araya gelinen girişimcilerle ve yönetim destek hizmeti alan KOBİ?lerle ilgili raporları düzenli aralıklarla Rektörlüğe sunmaktadır. Ayrıca girişimcilik ile ilgili eğitim seminerleri, konferanslar ve fuar katılımları ile ilgili bilgiler belgelenmekte ve Üniversiteye sunulmaktadır.
· Dış İlişkiler ile ilgili kalite güvencesini oluşturmaya yönelik olarak; Atatürk Üniversitesi bölgesel, ulusal ve uluslar arası düzeydeki paydaşlarından alacağı geribildirimin kalite geliştirme sürecine önemli katkı yapacağının bilincindedir. Bu bağlamda düzenli olarak bölgesel paydaşların katıldığı toplantılar düzenlemeyi, dış paydaşların memnuniyetini ölçmeye yönelik anketler yapmayı, 19.06.2002 tarihinde kurulan Atatürk Üniversitesi Mezunları ve Mensupları Derneği (ERATÜN) ile ilgili veri tabanlarının güncellenmesini etkinlik takvimine almıştır. Ayrıca Atatürk Üniversitesi, alınan derecelerin uluslar arası düzeyde tanınırlığını kolaylaştırmak ve şeffaflığı artırmak amacıyla mezunlarına Bologna Sürecinin öğelerinden biri olan ve Avrupa Komisyonu, Avrupa Konseyi ve UNESCO/CEPES (Centre Europeen Pour L?Enseignement Superieur) tarafından belirlenmiş kriterlere göre düzenlenmiş diploma eki vermek için hazırlıklarını tamamlamıştır. Buna ek olarak öğrencilerin yurtdışında aldıkları ve başarılı oldukları ders kredilerinin bir yükseköğretim kurumundan diğerine transfer edilmesini sağlayan ve böylece öğrenci hareketliliğini kolaylaştıran Avrupa Kredi Transfer Sistemi (AKTS) çalışmaları başlatılmıştır.
Üniversitede öğretim elemanlarının yükseltilmeleri ve atanmalarında performanslarını dikkate alan ?Yardımcı Doçentlik, Doçentlik ve Profesörlük Kadrolarına Başvuru için Gerekli Koşullar ve Uygulama Esasları? adlı yönerge de bir kalite güvencesidir. Ayrıca fakülte/yüksekokul akademik genel kurullarında her dönem/yıl sonunda akademik ve idari süreçlerle ilgili görüşmelerden elde edilen veriler Rektörlüğe rapor halinde sunulmaktadır.
Bütün bu bilgilerin daha sistemli bir biçimde toplanması, değerlendirilmesi ve uygulamaya daha etkin bir biçimde yansıtılması için Toplam Kalite Yönetim Biriminin kurulması hedeflenmektedir.
Stratejik Yönetim ve Değişim Kapasitesi
Atatürk Üniversitesi, öz görevi doğrultusunda sürekli iyileşme ve gelişmeye yönelik değişimi değer olarak benimsemiş ve yukarıda ifade edilen verilerden anlaşılacağı gibi bu değişim son yıllarda uygulamaya da yansımıştır.
Ancak Atatürk Üniversitesi, kadro tahsisi, öğrenci kontenjanlarının belirlenmesi ve öz kaynaklarını kullanarak fonların oluşturulması gibi konularda kanun ve yönetmeliklerin uygulanmasından dolayı dış çevrelerden gelen talep ve tehditlere yeterince cevap verebilecek, fırsatları yeterince değerlendirebilecek durumda bulunmamaktadır.
Atatürk Üniversitesinin özellikle uluslar arası bilgi ve deneyim paylaşımında karşılaştığı en büyük engel, öğrencilerinin büyük çoğunluğunun yabancı dil bilmemeleri ve öğretim elemanlarının önemli bir kısmının ise yabancı dili pratik olarak kullanamamasıdır. Bu durum, Atatürk Üniversitesinin öz ülküsünün gerçekleştirilmesinde önemli bir tehdit oluşturmaktadır. Bu sorunun çözümü, reform niteliğinde kararların alınmasını ve altyapının tamamlanmasını gerektirmektedir.
Atatürk Üniversitesi, kalite yönündeki gelişimini sürdürmek ve sorunlarına sağlıklı çözümler üretebilmek için dış çevreden temsilcilerin fikir olarak katılımlarını sağlamak amacıyla düzenli aralıklarla çalışma toplantıları planlanmıştır.
Atatürk Üniversitesi, öz görevini etkili bir şekilde gerçekleştirebilmek için yönetim yetki ve sorumluluklarını birimleriyle paylaşmaktadır. Üniversite bünyesinde yapılacak kalite izleme süreçlerinin değerlendirilmesi sonucunda ortaya çıkan zayıf yönlerin saptanmasına ve güçlendirilmesine odaklanmıştır. Üniversite, hazırlamakta olduğu 2006-2008 Stratejik Planı ile yöneticilerinden, akademik ve idarî personelinden beklentilerini ifade etmiştir. Bu bağlamda Üniversitede toplam kalite yönetimi çerçevesinde kurum kültürü anlayışının yerleşmesine yönelik çalışmalar yapılmaktadır.
Erzurum, 400.000 nüfusu ile Doğu Anadolu Bölgesinin önde gelen kayak Merkezine sahip denizden 2000 metre yükseklikte bir şehirdir. Günümüzde bu şehir turistler için kayak ve kış sporları için popüler bir sığınaktır. Palandöken dağı şehrin hemen yakınında olup Türkiye`deki en iyi kış eğlence aktiviteleri sunmaktadır ve burada Nisan ortalarına kadar kayak mümkündür.
Erzurum`un tarihi 4000 M.Ö. ye kadar uzanmaktadır. Şehirdeki kazılar, Urartular, Kimerler, İskitler, Medler, Persler, Partlar, Romalılar, Bizanslılar, Sasaniler, Araplar, Selçuklular, Moğollar, İlhanlılar ve Safaviler gibi bir çok tarihi medeniyetlerin bu bölgede bulunduğunu göstermektedir.
Erzurum 12. Yüzyılda Selçuklu imparatorluğu döneminde Doğu Anadolu`nun başkenti olmuştur. Farklı hanedanlıklarda Erzurum`un adı pek çok defa değişmiştir. Yüzyıllarca Erzurum şehri birçok medeniyetin ve önemli ticaret yollarının kesişmiş olduğu bir bölge olmuştur.
Şehir bugün etrafa sıra dışı görünüm sağlayan birçok tarihi yerlerle bütünleşmektedir. Bu tarihi yerlerin en önemlisi olan yapımı 13. Yüzyıla dayanan çifte minare vardır. Çifte minarenin gölgesinde 14. Yüzyılında inşa edilmiş Yakutiye medresesi vardır ve burası Osmanlı döneminde ilahiyat okulu olarak hizmet vermiştir. Şimdilerde Türk ve Müslüman sanat eseri ve bölgenin çeşitli etnografik objelerinin sergilendiği etnografya müzesi olarak durmaktadır.
1514 yılında şehir ve çevresini fetheden Osmanlılar Türkiye Cumhuriyetinin Kurulduğu 1923 yılına kadar burada hüküm sürmüşlerdir. Erzurum ve çevresine hakim olan büyük şahsiyetler arasında Büyük İskender ve Timur`u sayabiliriz. Bölgenin savunmasında şehrin fonksiyonu coğrafi yapısı ile yakından ilgilidir. Zira şehir Doğudan gelebilecek saldırılara karşı kolayca savunulabilecek bir yerde kurulmuştur. 20. Yüzyılın başlarında Batının süper güçlerine karşı girişilen mukavemet hareketi Atatürk`ün liderliğinde Erzurum`da başlatılmıştır. Atatürk milli birlik ve bağımsızlık hareketinin temelinin atıldığı kongreyi 23 Temmuz`da burada toplamıştır.
Şehirde yukarıda bahsedilen kavim ve milletlere ait bir çok tarihi eser bulunmaktadır. Bunların bir çoğu bozulmadan günümüze kadar gelmiştir. Şehrimize doğal güzellik katan bu eserlerin yanı sıra keşfedilmeyi bekleyen doğal güzellikler de mevcuttur.
5. Yıllarında M.S Bizanslılardan kalıntı olarak göze çarpan kale vardır. Üç ana tarihsel yerlere ilaveten üç türbe, Lalepaşa camii, Rüstempaşa kervansaray, Atatürk`ün evi, Kongre binası ve Arkeolojik müzeler vardır. Erzurum şehrinin hemen dışında Tortum Şelalesi, Çobandede köprüsü ve Narman peri bacaları gibi birçok atraksiyonlar vardır. Otuz kilometre kadar doğuda görkemli kulesi ile tarihi Hasankale şehri bulunmaktadır. Şehir aynı zamanda alımlı kasabalar, köyler ve pek çok kaplıca ile çevrilidir.
Coğarafi Konumu:
Anadolu`da deniz seviyesinden 1959 metre yükseklikteki tek büyük yerleşim yeri olan Erzurum yüksek bir yaylanın güney batı bölümünde yer alır. Yerleşme alanı yer yer 2000 metreye kadar yükselen bir ova üzerinde bulunur. Bölge kuzeyde Dumlu, güneyde Palandöken dağları ile çevrilmiştir. Buradan geçen İpek Yolu ve verimli ovaları bölgenin tarih boyunca yerleşme alanı olarak seçilmesinde önemli rol oynamıştır. Bu arada yer yer şiddetli depremlere maruz kalan şehir ve çevresi önemli ölçüde zarar görmüştür. Türkiye`nin en şiddetli iklimi bu bölgede hüküm sürer. Baharları yağışlı, yazları sıcak ve kurak geçer. Kışları soğuk ve karlıdır. Yıllık ortalama sıcaklık 6 derece, en soğuk ay ortalaması -8.3 derecedir. En sıcak ay ortalaması 20.2 derecedir. Yılın yaklaşık 220 günü boyunca ortalama sıcaklık 8 derece`nin altında seyreder. Yıllık yağış ortalaması 460.5 m2 olarak kaydedilmiş olup yağışlar düzensizdir. Nisbi nem %60.3 dür. İlin toplam nüfusu 1990 sayımına göre 848.201 dir. Şehir ve banliyölerinde oturan nüfus 362 bin civarındadır. Arazinin %20 si tarıma elverişlidir. Halkın başlıca geçim kaynağı hayvancılıktır. Erzurum`un jeolojik yapısından dolayı bölgede bir çok kaplıca mevcuttur. Bu kaplıcalardan en önemlileri Ilıca (15 km) Hasankale (38 km) ve Soğukçermik (60 km) kaplıcalarıdır. Bu kaplıcalar romatizma, siyatik ve çeşitli kadın hastalıkları tedavisi için tavsiye edilmektedir. Bu kaplıca merkezlerinde konaklamak için otellerde mevcuttur.
Erzurum Mutfağı:
Anadolu`nun her yöresinin kendine ait yöresel bir mutfağı vardır. Erzurum`da zengin bir mutfak kültürüne sahiptir. Bunlardan lor dolması, kadayıf dolması, özel yapılmış su böreği, ayran aşı ve cağ kebabı bu mutfağın baş yemekleridir. Erzurum`a yolu düşenlere bu yemekleri, özellikle meşhur Tortum Cağ kebabını tatmaları özellikle tavsiye edilir..
Halk Oyunları:
Erzurum`da oynanan halk danslarına Bar denir. Bar` ın tarihçesi çok eskilere Orta Asya` da Altay kavimlerine kadar uzanır. Erzurum halk oyunlar erkek ve kadınlarca ayrı ayrı oynanır.
Atatürk Üniversitesi halk oyunları ile Erzurum halk oyunlar ve türküleri derneği bar ekibi çeşitli uluslararası halk dansları festivallerinde birincilik ödülleri almışlardır. Bar oyunu mertlik ve yiğitlik sembolüdür. Erzurum ayrıca zengin bir halk türküleri kaynağına sahiptir.
Erzurum El Sanatları / Oltu taşı
Erzurum kuyumculuğu ve Oltu Taşı işlemeciliği ile ünlüdür. Yarı değerli taş olan Oltu Taşı (kehribar) Erzurum`a özgüdür. Altın ve gümüş ile birlikte Oltu taşından kadınlar için bilezik, gerdanlık, broş, küpe, saç tokası ve tarağı yapılırken, erkekler için tespih, ağızlık, yüzük, vb. eşyalar imal edilmektedir. Bu ürünlerin satıldığı yer Rüstem Paşa Bedesteni`dir. Taşhan olarak ta adlandırılan bu eser Kanuni Sultan Süleyman`ın sadrazamı Rüstem Paşa tarafında yaptırılmıştır. Osmanlı mimarisinin özelliklerini taşıyan iki katlı bina halen çarşı olarak kullanılmaktadır.
Daha detaylı bilgi için http://www.atauni.edu.tr